Immanuel Kant  Kimdir ?

 

O Alman bir Filozoftur.

 

Immanuel Kant 22 Nisan 1724’de, bir zamanlar bir Alman eyaleti

olan Doğu Prusya’nın taşra kenti Konigsberg’te dünyaya geldi.

 

Kant sekiz yaşından, on sekiz yaşına dek Konigsberg’deki Pietist Collegium Fridericianum’da (Frederik koleji ) okudu.  Bitmek bilmez din dersleri olağanustu zeki ve bilgiye aç olan genç Kant icin kısa surede çekilmez hale geldi. Kiliseye karşı beslediği isteksizlik hayatının sonuna dek surdu.

(Pietizm: 17. ve 18. yy.’da Protestanlar arasında, aklı ön plana çıkaranlarla; Ortodoks kilisesine karşı yürekten dindarlığı ve aktif insan sevgisini savunan inanç akımı.)

 

Ancak Kant, pietist dünya görüşünü, yani pietizmin az şeyle yetinme, basit ama ahlaki bir yaşam sürme ilkesini, hayatının sonuna dek korudu.

Kant’ın ailesi o tarihten yaklaşık bir yüzyıl önce İskoçya’dan göçmüştü.

 

Kant’ın çocukluğu fakir ama dindar bir ortamda geçti. Kant’ın annesi hiç eğitim

görmedi ama onun doğuştan gelen bir zekaya sahip olduğu söylenir.

 

 

 O  Platon’dan bu yana yaşamış en buyuk filozoftur.

 

Aydınlanma  “insanın suçlusu olduğu suskunluğundan çıkışıdır.”

 

Kant’ın sistemi Newton’un yerçekimi kanununa benzer. Sorunun

nihai çözumünü ortaya koymasa da, yine de günümüzün dünya görüşünü

yansıtmaktadır. Newton, Kant’ın bilimsel alandaki son bulguların felsefe

için önemini kavramasına neden oldu.

1737’de Kant’ın annesi öldü.

 

1746’da babası da öldüğünde Kant 22 yaşındaydı. Beş kız kardeşiyle

birlikte cepte bir kuruş olmaksızın ortada kaldı.

Üniversiteden mezun olmadan ayrılmak zorunda kaldı.

Takip eden dokuz yıl boyunca geçimini Konigsberg civarında yaşayan üç asil ailenin özel öğretmenliğini yaparak sağladı.

 

1755’de, 31 yaşındayken Konigsberg Universitesi’nde bitirme tezini verdi.

 

Artık sözleşmeli doçent olarak ders verebilmenin koşulları yerine

gelmişti. Kant bu görevini on beş yıl boyunca sürdürdü.

 

O Evrensel doğa tarihi ve Gökyüzü kuramı ile farklı bakış açıları sundu…

 

Kant Laplace Hipotezi evrenle ilgili ilginç fikirler içeriyor.

 

Kant, güneş sistemimizdeki gezegenlerin hepsinde günün

birinde yerleşim olacağını ve güneşten en uzak olanların en zeki

olanları ortaya çıkaracaklarını söyledi.

Bügün geldiğimiz noktada yapılan araştırmalar bunu kısmen  desteklemektedirler. Bilim adamları Güneşin daha çok ısınacağı ve yaşanabilirlik alanının güneşten uzak gezegenlere doğru kayacağını tahmin ediyorlar.

 

Kant’ın kendisini en yakın hissettiği konu felsefeydi.

 

Düşüncelerini en kalıcı şekilde etkileyenler Leibniz ve Newton’un akılcılığı, Hume’un şupheciliği ve Rousseau’nun duygu dünyası oldu.

Kant’ın yazı üslubu sınır tanımazlığı ve zor anlaşılırlığı ile bilinir.

 

Dersleri tam bir başarıydı ve Kant kısa süre sonra her yerde tanınan

bir sima oldu. Bunda bilimsel konular uzerindeki calışmalarının

da etkisi vardı.

Kant bu derslerini uzun yıllar boyunca sürdürdü ve bu sayede fiziki coğrafyanın ilk akademik

öğretmeni ünvanını kazandı Kant felsefe dersleri de vermeye başlamıştı.

 

Kant’ın Konigsberg Universitesi’nde  profesor olma talebi iki kere reddedildi.

 

Berlin Universitesi’nin saygın şiir sanatı kürsüsü teklif edildiğinde Kant

bu teklifi geri çevirdi.

1770’de Konigsberg Universitesi fikrini değiştirerek Kant’ı mantık ve

metafizik profesoru olarak atadı. Kant kırk yedi yaşındaydı ve Alman

felsefesinde ağır basan Leibniz ile onun akılcı öğrencilerinden Christian

Wolffun düşüncelerine gün geçtikce daha eleştirel bakar olmuştu.

 

O   metafizik sistemlerin en mukemmelini ortaya koyandır…

 

Bir işin olanaksızlığı, kimsenin o işe kalkışmayacağı anlamına gelmez.

Kant, olanaksız olanı sadece denemekle kalmadı, başardı da.

 

Bir gün, Hume okurken, birdenbire derin bir uykudan uyandı.

Bir an için kafasında şimşekler caktı ve Kant, Hume’un, metafiziği yok etmekle tehdit

eden yıkıcı şüpheciliğine yanıt verebilecek bir sistemin olanaklılığını

gördü.

 

O Eleştirel Felsefenin Kurucusudur…

1781’de Kant nihayet Saf Aklın Eleştirisi’ni yayımladı.

Bu kitap coğunluk tarafından en parlak eseri olarak kabul edilir.

 

Kant bu kitabında insan zihninin yapısını ve sınırlarını inceledi

ve şu üç soruya yanıt aradı: neyi bilebiliriz, neyi yapabiliriz, neyi

umabiliriz.

 

Hume ve diğer empiristlerle, insanın doğuştan bir takım fikirlere

sahip olamayacağı konusunda hem fikirdi. Ancak sahip olduğumuz

bilgilerin deneyimlere dayandığı şeklindeki iddiaya katılmıyordu.

 

Empiristler bilginin deneyimi esas alması gerektiğini düşünüyorlardı.

 

Kant tümceyi tersine çevirerek, tüm deneyimlerimizin bilgiyi esas alması gerektiğini

söyledi.

 

Kant, aklımız deneyimden bağımsız olarak calışma yetisine de sahip

olduğundan, fark edebileceğimiz değişik kategorilerin mevcut olduğunu

iddia etti.

Bu kategoriler nitelik, nicelik ve ilişkidir.

Kant bu sayede Tanrı’nın varlığı   konusunda salt düşünme eylemine dayanan tüm argumanları yok etti.

 

 

Kant, yedi yıl sonra kamuoyuna sunduğu Pratik Aklın Eleştirisinde

Tanrı’yı tekrar ortaya attı.

Bu eser Kant sisteminin etik bölümüne adanmıştır On yıl sonra, 1790’da, Kant dev

eserinin üçüncü ve son bölümünü, Yargı Gücünün Eleştirisi’ni yayımladı.

 

Bu eser estetik yargıyı ve hatta ilahiyatı  konu ediniyordu.

Kant, sanatın var olabilmesi için önce sanatçının var olması gerektiğini ve dünyanın güzelliğine bakarak iyi huylu bir yaratıcının varlığını görebileceğimizi iddia etmektedir.

 

“Üstümdeki yıldızlı gökyüzü ve içimdeki ahlak yasası”

Tanrı’yı görmeme neden oluyor. Bu dünyanın bir amaca hizmet ettiğini kanıtlayamayız.

Buna rağmen “sanki ediyormuş” gibi davranmak zorundayız.

 

İlginç ve yaratıcı düşünebilen pek çok insan gibi Kant da hastalık hastasıydı.

 

Büyük Friedrich 1786’da öldü ve Friedrich II. Wilhelm tahta cıktı.

 

Koyu bir pietist olan Woller Kültür Bakanlığı’nı devraldı

ve Kant felsefeyi  “kutsal kitabı çarpıtmak ve saygınlığını yok etmek”

için kötüye kullanmakla suçlandı.

 

8 Ekim 1803’de Kant hayatında ilk kez hastalandı. Sevdiği

“İngiliz peyniri”nden fazlaca yedikten sonra hafif bir felç geçirdi.

Kant, akıl sağlığının giderek bozulduğu dört ay sonunda, 12 Şubat 1804’de öldü.

Dunyaya Kant’ın gözleriyle bakarsak, yanlış bir şeyler

yapma ihtimali çok düşüktür.

Kant’ın en iyi arkadaşlarından biri çıldırmaktan korktuğu için “Saf Aklın

Eleştirisi”ni sonuna kadar okumayı reddetmiştir

 

Düşünce Yaşamdan öğrenilir ve aynı anda yaşamı biçimler.

 

Doğanın düzeni bize haz verir. Bu haz estetik beğeninin temelini oluşturur ve güzele

giden yolu açar.

Bütün büyük filozoflar gibi Kant da kendinden sonraki filozofları

derinden etkiledi. Onun Alman düşüncesinde açtığı eleştiri yolundan Fichte,

Hegel, Schelling gibi önemli filozoflar geldi..

 

Krügere göre  Kant dogmacı filozofların sonuncusu ve modern filozofların ilkidir.

 

 Krüger’e göre Kant felsefi görüşlerini dinbilim üzerine kuran filozofların sonuncusu ve insan özgürlüğünün mutlak özyapısını gören filozofların ilkidir.

 

 

Eserleri:

Prolegomena zu e iner jeden künftigen

Metaphysik die als Wissenschaft wird auftreten können (Gelecekte

bil im o larak ortaya çıkabi lecek her metafiziğe giriş) [I 7 83],

 

Grundlegung zur Metaphysik der Sitten (Töreler metafiziğinin temeli)

[ I 785],

 

Anthropologie in pragmatischer Hinsicht (Pragmacı açıdan

insanbilim) [I 798].

 

Kritik der reinen Vernunft’da (Salt usun eleştirisi) bilgi sorunlarını,

 

1 788 ‘de yayımladığı Kritik der praklisehen Vernurifi’da (Uygulamalı usun eleştirisi) ahlak sorunlarını,

 

1 790′ da yayımladığı Kritik der Urteilskraft’ da (Yargı gücünün eleştirisi)

estetik sorunlarını ele aldı.