Ali Kuşçu Kimdir?

Maveraünnehir bölgesinde, Buhara, Semerkant gibi önemli merkezlerin bulunduğu bu bölgede tam olarak  nerede ve ne  zaman doğduğunu bilmediğimiz   Ala’al-Din b.Muhammed Al-Kuşçi önemli bir Astronomdur.  Kuşçu lakabı babasının Uluğ Beyin Doğancıbaşı olmasından kaynaklanır.

Ali Kuşçu ilk eğitimini Semerkantta aldı. Kadı zade Rumiden ve Uluğ Beyden matermatik ve astronomi dersleri aldı. Kirman’da eğitimine devam etti. Burada  Nasır el-Din Tusi’nin Tecrid el-Kelami’sine  Şerh-i cedid-i Tecrid’i yazar. Bu şerh çok takdir alır. Ali Kuşçu bu şerhle saygınlık kazanır.

Uluğ Beye Risalat hall el-eşkal el-kamer adlı eserini sunar. Uluğ Bey Kendisini takdir eder. Kadı zade’nin ölümünden sonra Semerkant Rasathanesine müdür olur. Uluğ Beye Zic-i Gürgani’nin yazılmasında yardım eder.

Ali Kuşçu

Uluğ Beyin oğlu tarafından katl edilmesinin ardından buradan ayrılır.

Akkoyunlu Hükümdan Uzun Hasan’dan gördüğü büyük iltifat ve ikram üzerine onun yanında kalır. Osmanlı ve Akkoyunlular arasında arabuluculuk yapar.Fatih Sultan Mehmet kendisine istanbulda kalıp Matematik ve Astronomi  derslerini vermesini teklif eder. Ali Kuşçu teklifi kabul eder ve İstanbula gelir.

İstanbulda iki eser yazar: Şaka’ik elnumaniye ve  Tacü’t-Tevarih Astronomi içerikli bu eserler birbirinin devamı niteliğindedir ve çoğunlukla benzer bilgiler içerirler.

Ali Kuşçu’nun eserleri genellikle müsbet bilimler ve dini felsefe

olmak üzere iki grupta incelenir Ali Kuşçu, bütün İslam bilim adamları gibi çok değişik, hey’et, hesap, kelam, sarf ve nahiv, tefsir, vaz, vaz ve istiare, tarih,

lugat konularını içeren kitap ve risaleler yazmıştır.

Ali Kuşçu

Ali Kuşçu yazılmasına yardımcı olduğu ZİC-İ ULU BEY  adlı eserin şerhinide yapmıştır. Kimilerine göre bu şerh Ali Kuşçunun en önemli eseridir.

Ali Kuşçu Semerkand’da iken Ay’ın safhalarını

açıklayan HALLÜL EŞKALİL KAMER adlı bu eserin Uluğ Beye sunmuş  taktirini kazanmıştı, bu eser dedahil tüm eserleri Ayasofya kütüphanesinde mevcuttur.

Ali Kuşçu, Uzun Hasan seferi sırasında, Semerkantta Farsça yazılmış Risale

fi’l Hey‘ e adlı eserini Arapçaya çevirerek, zafer günü Fethiye adı ile Fatih Sultan Mehmed’e takdim etmiştir.

Ali Kuşçu, Hicri 7 Şaban 879 (16 Aralık 1474)’da ölmüştür.

Ali Kuşçu

Osmanlının Matematik ve Astronomi konularında altın çağı Ali Kuşçu ile başlamıştır.

Ali Kuşçu, Ortaçağın en büyük rasathanesi Semerkand rasathanesinin müdürü ve aynı

zamanda Avrupa’da hiç bir eleştiriye uğramadan 200 yıl kullanılan

Zic-i Uluğ Bey’in hazırlanmasında katkısı olan bir kişi idi.

Ali Kuşçu Matematik ve Astronomi dersleriyle Osmanlının müspet ilimlerde ilerlemesine önemli katkıda bulunmuştur.

Ali Kuşçu Semerkant ilim ekolünü ve kültürünü İstanbula getirmiştir.