Panaist İsrati Kimdir?

10 ağustos  Romanyanın bir şehri ibrail’de, Yoitza istrati ile Gerasin Valmis’in evlilikdışı oğlu olarak doğdu.

Çocukluğu ve ilk yılları orda burda dolaşarak geçti ilk okulu zorla bitirdi. Bir öğretmeninin kendisinde bir ışık görmesi ve onu okumaya yönlendirmesi sonucu okumaktan zevk almayı öğrendi.

Küçük yaşında barda çalıştı, birisinin kendisine hediye ettiği sözlüklten fransızca öğrenmeye çalıştı.

Meslekler birbirini kovalar  limanda ırgatlık, bir armatörün yanında ayak işlerine bakma, sonra bir bakkalda çıraklık, ve arada hep boş gezme dönemleri. Sonunda

İstrati duvar boyacılığında karar kılar. Duvar boyacılığı yapmaya başlar.

Bir gün, bu onaltı yaşındaki çocuk dostlukla karşılaşır,  Dostluk, Mihail Kazanski’nin niteliğine

bürünmüştür.

Bu tutkulu bir dostluk, bozuşmanın ve barışmanın eşsiz zevklerinden meydana

gelmiş bir dostluk; her ayrılışta parçalanarak, her buluşmada mutluluktan çılgına dönerek… bu dostluk dokuz yıl sürer ve Mihail’in ölümüyle son bulur.

İnsanın gerçek dost bulması zordur.  Bulduğu gerçek dostu kaybetmesinin acısı tarifsizdir. Panait bu dostluğu hayatının sonuna kadar unutamaz eksikliğini hep hisseder.

Panaitin yaşamı keşfetmek yeni yerler görmek arzusu, tek amacı oğlunu iyi yetiştirmek olan çamaşırcı   annesini yalnız bırakacak kadar güçlüdür. Alır başını gider İskenderiye, Kahire, Beyrut, Suriye, İstanbul gezer. Yeni maceralar sefaletler yaşar.

Bükreşe gider sosyalist partiye üye olur. İbrail liman işçilerinin ilk sendikası kurulur ve  İstrati bu sendikaya sekreter seçilir. 10 000 işçi genel grev yapar ve Panait tutklanır, bunun üzerine bir dizi makale yazar.Makalalerinde işçiler seslenir ve;

“Hayvan gibi yaşama : oku, gece gündüz oku! Gerçeği arayan insanların yazdığı eserlerde,

sen de gerçeği bulacaksın, o seni daha iyi ,daha hakbilir bir dünyaya, gerçek bir insan

olabileceğin bir dünyaya götürecektir” der

panait istrati

1913 te Parise gider orada Romen bir kunduracının bodrumunda kalır ve ilk romanı Kira Kiralina’yı yazar.

Romanya ya döndüğünde eski bir sosyalist dostunun öldüğünü öğrenir ve yıkılır. 1913-14 yılları çok karışıktır romanya savaşın eşiğindedir. Panait veremdir 1 ay askerlik yapar akabinde askerden muaf tutulur. Hastalığının tedavisi için isviçreye gider burada yarım yamalak olan fransızcasını geliştirir. Durmadan okur okur.

Panait bir kardeşi olduğunu keşfeder; Martin Eden.

Jack Landonun Martin Edenini okuyanlar bilir Panaitin hayatına benzer onun hayatıda …

Annesinin vefatından sonra artık kimsesi kalmayan Panait 37 yaşındadır yalnızdır mutsuzdur, yaşam ona daha neler getirebilir ki…

Usturayı vurur boynuna ve intihar eder…

…

..

.

Fransa Nice 3 ocak 1921 yaralı olarak hastaneye kaldırılır. Cebinde ,intihar nedenini açıklayan bir mektup buluyorlar; Derin bir yoksulluk bedensel ve içsel çöküntü…Ayrıca cebinde 2 yıl önce  Romain Rolland’a yazılmış bir mektup bulunduğunu da ekliyorlar. Ve mektubu kendisine ulaştırırlar.

“Yazarı tanımak için Rolland’a bir tek metin yetmişti : iki yıl önce  kendisine gönderilmiş bulunan onaltı sayfalık mektub. Orada, ruhun kutsal ateşinin şimşek gibi çaktığını görmüştü.

Şaşılacak kadar yetenekli, sanata hiç aldırış etmeksizin kendisini içgüdüye kapıp koyveren

bir yaratık bulmuştu orada. Gördüğünü ve duyduğunu tutkuyla anlatabilecek masalcı sanatı.”

Fransız drama yazarı olan Rolland Panait’in hayatından ve yazdıklarında etkileniyor ve kendisine rehberlik ediyor  yazmasına devam etmesi için bir dergi buluyor…

Panait için dönüm noktası olan bu olaylar zinciri artık onun da engel olamadığı bir yükselişi beraberinde getiriyor.

Kira Kiralina

Akdeniz

Nerantzula
Angel Dayı
Arkadaş
Hayduklar
Hayaller ve Yollar
Hayat Yollarında
İş Bulma Kurumu
Uşak
Keşiş Sofronie
Kodin
Kuzey Işığı
Minka Abla
Mitra
Perlmutter Ailesi
Sokak Kızı Nerrantsula
Sünger Avcısı
Tel Ören İzak

Baragan’ın Dikenleri

Dilimize çevirilen eserleridir
Panait İstrati 16 nisan 1935 de, saat sabahın üçüne doğru, sevgili Akdeniz’ini bir kerecik daha göremeden öldü.

panait istrati

Panaitin doğup büyüdüğü yer uzun süre osmanlı toprağıydı. Onu okurken bizden bir çok şey bulacaksınız …